
CAR T-Cells
Terapia CAR-T (Chimeric Antigen Receptor T-cell) to obecnie jedna z najno-wocześniejszych metod leczenia nowotworów oparta o tzw. immunoterapię komórkową. W procesie leczenia wykorzystuje się własne, autologiczne limfocyty T pacjenta, które poddaje się manipulacji genetycznej, prowadzącej do ekspresji receptora CAR specyficznego dla antygenu guza nowotworowego. Tak przeprogramowane limfocyty T, po dożylnym podaniu choremu ulegają ekspansji, rozpoznają komórki nowotworowe i niszczą je.
Limfocyty pobiera się z krwi chorego za pomocą separatora komórkowego. W specjalistycznych laboratoriach poddaje się je modyfikacji genetycznej, wprowadzając za pomocą specjalnych wektorów gen, dzięki któremu mogą wytwarzać receptor rozpoznający konkretną cechę komórek nowotworowych. Dodaje się substancje powodujące, że liczba limfocytów T się zwiększa i stają się one bardziej „agresywne”, a następnie podaje się je pacjentowi w formie wlewu dożylnego. W organizmie pacjenta podejmują one walkę z nowotworem, namnażają się i mogą przetrwać we krwi miesiące, a nawet lata, stając się rodzajem „żywego leku” chroniącego przed nawrotem choroby.
Technologia CAR-T została pierwotnie opracowana w USA. Jest ona stale rozwijana i testowana w badaniach klinicznych w wielu krajach świata.
Jak dotąd największe doświadczenia dotyczą leczenia chorych na chłoniaki z komórek B, ostrą białaczkę limfoblastyczną u dzieci i młodzieży oraz szpiczaka plazmocytowego. CAR-T stosowane u pacjentów w bardzo zaawanso-wanych stadiach nowotworu, po niepowodzeniu tradycyjnych form leczenia, pozwala na uzyskanie wyleczenia u około 30-50% pacjentów.
Trzeba jednak zaznaczyć, że terapia ta wiąże się z ryzykiem powikłań, które występują zwykle w ciągu pierwszych dwóch tygodni od jej zastosowania. Są to głównie: zespół uwalniania cytokin, objawiający się wysoką gorączką i czasem zaburzeniami ze strony układu oddechowego oraz krążenia, a także powikłania neurologiczne, w tym śpiączka. Jakkolwiek mają one charakter przemijający, u niektórych chorych mogą stanowić zagrożenie dla życia i wymagać hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii.
Do tej pory zarejestrowano technologię CAR-T kilku producentów. Są one na świecie dostępne komercyjnie. Mogą być jednak stosowane tylko w wybranych ośrodkach, które spełniają odpowiednie kryteria jakości i uzyskały sto-sowne certyfikaty. W Polsce leczenie stosowane jest od 2019 roku, a liczba certyfikowanych ośrodków zwiększa się. Leczenie za pomocą CAR-T jest w na-szym kraju refundowane dla wybranych wskazań.
W tym obszarze czytaj więcej:
Poznaj Autora:

Prof. Sebastian Giebel
Ukończył studia na Wydziale Lekarskim Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach w 1996r. Jest specjalistą hematologii, transplantologii klinicznej i chorób wewnętrznych. Stopień doktora i dr. hab. uzyskał odpowiednio w latach 2003 i 2008, a tytuł profesora – w 2013r. W latach 1996-2008 pracował w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym im. A. Mielęckiego w Katowicach, a od 2008 roku jest zatrudniony w Centrum Onkologii – Instytucie im. Marii Skłodowskiej-Curie, Oddziale w Gliwicach, gdzie kieruje Kliniką Transplantacji Szpiku i Onokhematologii oraz pełni funkcję Zastępcy Dyrektora Oddziału ds. Klinicznych. Jest prezesem Polskiej Grupy ds. Leczenia Białaczek u Dorosłych i Polskiej Grupy Badawczej Chłoniaków, członkiem zarządu Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów, a także sekretarzem Sekcji Roboczej Ostrych Białaczek Europejskiego Towarzystwa Przeszczepiania Krwi i Szpiku oraz członkiem Europejskiej Grupy ds. Ostrej Białaczki Limfoblastycznej u Dorosłych. Prof. Giebel jest autorem ponad 200 publikacji naukowych o łącznym wskaźniku oddziaływania (IF) 506. Jego prace były cytowane ponad 2500 razy, a wartość indeksu Hirscha wynosi 26. W 2017 roku został uhonorowany medalem im. Jędrzeja Śniadeckiego Polskiej Akademii Nauk.