fbpx

INHIBITORY KINAZY BRUTONA​

Inhibitory kinazy Brutona, niepozornie wyglądające leki w tabletkach, które Pacjent zażywa w sposób przewlekły, uważa się za największy przełom w leczeniu chłoniaków od czasu przeciwciał monoklonalnych. 

Drogi przekazywania sygnału wewnątrz-komórkowego po stymulacji BCR (receptora limfocytu B).​
Ten skomplikowany schemat przedstawia drogę przekazywania sygnału z receptora limfocytu B (BCR). Po przyłączeniu antygenu komórka reaguje na niego, aktywuje swój metabolizm, przygotowuje się do „walki”. Jednak jest też druga strona medalu – komórka zapomniana, zbędna, bez przynajmniej okresowej stymulacji, umiera. Ten mechanizm wykorzystują leki blokujące przekazywanie sygnału z receptora limfocytu B. Najważniejsze u chorych z chłoniakami są inhibitory kinazy Brutona (BTK), inhibitory kinazy fosfatydyloinozytolu (PI3K) i inhibitory mTOR.

Trudno sobie bez nich w ogóle wyobrazić nowoczesne leczenie przewlekłej białaczki limfatycznej czy chłoniaka z komórek płaszcza. Przełamują oporność na cytostatyki (w tym tą zależną od uszkodzenia mechanizmu apoptozy). Mają odrębny profil toksyczności, który umożliwia ich stosowanie również u osób starszych, z licznymi chorobami towarzyszącymi, których nie można poddać chemioterapii. Toksyczność hematologiczna (anemia, spadek liczby białych krwinek i płytek krwi) jest mniej nasilona niż w przypadku cytostatyków. Pacjenci muszą szczególnie uważać na infekcje, u części chorych wręcz zleca się profilaktyczne podawanie acyklowiru i bioseptolu, by zmniejszyć ryzyko infekcji wirusem Herpes, czy ryzyko śródmiąższowego zapalenia płuc (P.carini). U części chorych obserwuje się biegunkę, wysypki skórne lub migotanie przedsionków. Ibrutynib, inhibitor BTK I generacji, może nasilać skazę krwotoczną, zwłaszcza u osób już leczonych np. lekami przeciwzakrzepowymi czy przeciwpłytkowymi. W sumie blisko 1/3 chorych stosujących ibrutynib, musi zaprzestać leczenia z powodu pojawienia się efektów działań niepożądanych. Znacznie rzadziej dotyczy to Pacjentów leczonych bardziej selektywnymi inhibitorami BTK takimi jak akalabrutynib czy zanubrytynib.

Dostęp do Ibrutynibu w Polsce jest znacznie ograniczony – w NFZ można go otrzymać jedynie w ramach programu terapeutycznego dla chorych ze wznową CLL z delecją 17q lub mutacją genu kodującego białko p53 (warunkujących niewrażliwość na chemioterapię). Lek można kupić w każdej aptece, choć biorąc pod uwagę koszt terapii, to raczej rozwiązanie dla wybranych. 

Dwie bardzo ważne informacje dla stosujących inhibitory kinazy Brutona. 

  1. Na początku leczenia możemy obserwować wzrost liczby białych krwinek. Jest to wręcz typowe dla CLL (przewlekłej białaczki limfatycznej) i nie powinno być powodem do niepokoju. Lek powoduje stosunkowo szybkie zmniejszenie się śledziony i / lub powiększonych węzłów chłonnych. Komórki nowotworowe przechodzą w pierwszym okresie do krwi obwodowej, dopiero w kolejnych tygodniach są ostatecznie eliminowane. 
  2. Wszystkie inhibitory kinazy Brutona są metabolizowane w wątrobie przy udziale cytP450. Niektóre leki, w tym popularne antybiotyki (np. erytromycyna czy klarytromycyna) i niektóre leki przeciwgrzybicze hamują metabolizowanie inhibitorów, przez co mogą wielokrotnie zwiększać ich efektywne stężenie. Stąd nie wolno zażywać równocześnie ibrutynibu i żadnych innych leków, bez wcześniejszego powiadomienia o tym lekarza prowadzącego. Swoim Pacjentom zalecam, w sytuacjach pilnych (stany zagrożenia życia, poważne infekcje z wysoka gorączką) przerwanie stosowania ibrutynibu do czasu kontaktu z lekarzem prowadzącym, a w przypadkach błahych odroczenie włączenia nowych leków do czasu ich weryfikacji. 

Chcesz wiedzieć więcej?

Zespół Leczenia Chłoniaków prowadził badania z inhibitorami kinazy Brutona od 2009 roku, początkowo z Ibrutynibem, następnie – począwszy od badań fazy 1 - z inhibitorami bardziej selektywnymi, takimi jak akalabrutynib czy zanubrytynib.

Nasze prace przyczyniły się do rejestracji tych leków przez FDA i EMA. Obecnie przedmiotem badań są schematy, w których inhibitory BTK stosuje się w skojarzeniu z innymi lekami oraz inhibitory II generacji, przełamujące oporność na ibrutynib.

O skali prowadzonych badań najlepiej świadczą liczby chorych – w NFZ mogliśmy zakwalifikować do leczenia ibrutynibem jedynie dwudziestu paru Chorych, w badaniach klinicznych podaliśmy inhibitory BTK ponad 300 Pacjentom.

Nasze prace można znaleźć w Strefie Wiedzy.

Print Friendly, PDF & Email