W ostatnich latach jesteśmy świadkami przełomu w leczeniu chłoniaków. Znana i stosowana do niedawna jako główna metoda leczenia – chemioterapia – stała się obecnie wg europejskich standardów jedynie jednym z elementów leczenia. W większości przypadków jest już możliwe, a wręcz konieczne jej uzupełnienie lub zastąpienie przez tzw. „leki celowane” o innym niż chemioterapia mechanizmie działania.

Zmiana europejskiego standardu leczenia w dużym stopniu “omija” Polskę, gdzie dostępność nowych metod leczenia pozostaje w wysokim stopniu niezadowalająca. Większość nowych leków stosowanych w leczeniu chłoniaków, w 5 lat po zarejestrowaniu ich przez Europejską Agencję Leków, nadal nie jest refundowana przez NFZ, co wynika z ich wysokiego kosztu. Jeszcze 5 lat temu 80% chorych z chłoniakami było leczonych w Polsce zgodnie z europejskim standardem. W chwili obecnej nie leczymy gorzej niż wtedy, jednak przełom jaki się dokonał, sprawił, że optymalnie możemy postępować jedynie u połowy pacjentów. Tych, którzy mogą być dobrze leczeni wg starego standardu lub w ramach tzw. programów terapeutycznych zapewniających wprawdzie dostęp do nowoczesnych leków, ale wprowadzanych za późno i ze znacznymi ograniczeniami.

Niejako pośrodku tego impasu znajduje się możliwość leczenia pacjentów w ramach badań klinicznych. W Polsce taką funkcję pełni m.in. zespół lekarzy działających w Krakowie kierowany przez prof. dr. n. med. Wojciecha Jurczaka, który powołał jeden z większych ośrodków biorących udział w wieloośrodkowych badaniach nad nowymi lekami w kraju. Prowadzone tu badania przyczyniły się do rejestracji przez EMA (Europejską Agencję Leków) 12 z 17 innowacyjnych metod leczenia chorych z chłoniakami. W samym ośrodku w Krakowie stworzyło to szansę nowoczesnego leczenia dla ponad 750 chorych. Jest to liczba porównywalna z ilością procedur przeszczepienia szpiku, wykonanych w analogicznym okresie czasu w Małopolsce, uważanych za symbol rozwoju hematologii w ostatnich 20 latach.

W ostatnim roku zespół krakowski zaprosił do współpracy lekarzy z sąsiadujących województw. Zaowocowało to ideą stworzenia formalnego Zespołu Leczenia Chłoniaków, który pracować będzie wg wspólnych procedur we współpracy ośrodkiem badań klinicznych w grupie Pratia MCM Kraków, umożliwiając wymianę doświadczeń, wiedzy i konsultacji. W obecnym momencie zespół ten daje najlepsze szanse pełnego wykorzystania dostępnych w Polsce światowych możliwości leczenia chłoniaków. Jest to model, który współpracując z NFZ w ramach refundowanych terapii, daje możliwość dostępu do nowoczesnych metod leczenia finansowanych ze środków pozabudżetowych w ramach badań klinicznych.Równocześnie powstaje Fundacja Pokonaj Chłoniaka, której celem będzie zarówno poszerzanie wiedzy i uświadamianie chorych na temat postępowania w leczeniu chłoniaka i nowelizacji standardów, jak również udostępniania pacjentom możliwości konsultowania procesu leczenia, co da szansę na poszerzenie obrazu choroby i zasadności postępowania. 

Wierzymy, że ciągłe rozwijanie tej idei, jak i podzielenie się wiedzą z pacjentami w ramach Fundacji, znacząco wpłynie na budowanie w Polsce jakości leczenia chłoniaków.